رئیس جامعة المصطفی در اختتامیه همایش ملی پیشرفت از منظر قرآن و حدیث، با بیان این‌که «پیشرفت در مفهوم فرهنگی خود ارزشمند است» گفت: فقه، فلسفه و اخلاق سه زوایه‌ای است که الگوی اسلامی پیشرفت را به دست می‌دهند.
به گزارش دفتر ارتباطات مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، آیت‌الله اعرافی اظهار کرد: گرچه ما در تحقق آرمان‌های بلند اسلامی و رهنمودهای مقام معظم رهبری در قلمرو ایجاد الگوی اسلامی پیشرفت گام‌های بلندی برداشته‌ایم اما همچنان در آغاز راه هستیم.
رئیس جامعة المصطفی ورود حوزه در چنین مباحثی را از دست‌آوردهای بزرگ انقلاب اسلامی دانست و گفت: دغدغه اصلی ما از اندیشیدن در این حوزه رسیدن به نتیجه و واقعیت عملی است، اما در این مسیر، شناخت روش پردازش این مساله نیز کم‌اهمیت نیست.
وی بررسی موضوع پیشرفت از نگاه اسلام را دارای سه زوایه پیشرفت فلسفه، پیشرفت فقه و پیشرفت اخلاق دانست و گفت: هیچ نظریه اسلامی بدون جمع این سه زوایه کامل نیست.
آیت‌اللهاعرافی با بیان این‌که «پیشرفت دارای دو مفهوم مطلق و غیر ارزشی و مفهوم فرهنگی و ارزشی است» گفت: پیشرفت در مفهوم مطلق آن صرف تبدیل قوه به فعل و شکوفایی است که این به تنهایی ارزشمند نیست.
وی ادامه داد: درست است که از دیدگاه اسلام هر وجودی در عالم خیر است، اما در بین این موجودات تزاحم و تضاد وجود دارد که اولویت‌بندی و ترجیح یکی از این تضادها بر دیگری ارزشمند است.
رئیس جامعة المصطفی با بیان این‌که «در اسلام مفهوم فرهنگی و ارزشی پیشرفت دارای اهمیت است» گفت: صرف یک تغییر و شکوفایی بار ارزشی ندارد و چه بسا این تبدیل قوه به فعل در مفهوم فرهنگی پیشرفت یک پسرفت باشد.
وی نیاز به فلسفه و عقل را در هر داوری ارزشی پیشرفت لازم دانست و گفت: پیشرفتی که غرب قائل به آن است، فقط بر پایه عقل و فلسفه بوده، اما ما در کنار دستگاه عقل به دستگاه وحیانی نیز معتقدیم.
امام جمعه قم تبیین و توسعه تفکر فلسفی اسلامی را یکی از نیازهای پیشرفت اسلامی دانست و ادامه داد: این تفکر اسلامی امتدادهایی در حوزه‌های اجتماعی و فرهنگی دارد که در الگوی پیشرفت اسلامی پرداختن به مباحث فسلفه الهی ضروری است.
رئیس جامعة المصطفی با تاکید بر ضرورت گسترش ابواب فقهی گفت: اگر فقه ما می‌خواهد به الگوپردازی کمک کند، باید بر اساس تجربه‌های جدید و پرسش‌های نو نیاز امروز ابواب جدیدی مانند تعلیم و تربیت و روابط اجتماعی را برطرف کند از این رو ایجاد ابواب فقهی جدید ضروری است.
رئیس جامعة المصطفی افزود: در فقه ما و در مراجعه به منابع و استخراج احکام درباره حکم کلی خیلی کار شده است؛ اما نگاه موضوع‌شناسانه بسیار کم است.
آیت‌الله اعرافی با تأکید بر لزوم توسعه و تعمیق ابعاد اجتهاد و با بیان این‌که «اسلام دینی است که همه ابعاد بشری را پوشش می‌دهد و اجتهاد در اسلام یک امر عقلی و استدلالی است» اظهار کرد: اگر ما بخواهیم به سمت الگوسازی حرکت کنیم، نیاز به اجتهاد دقیق‌تر با تنبه بیشتر داریم و ما هم در حوزه و هم در دانشگاه در زیر ساخت‌های این نوع اجتهاد، کاستی‌های فراوانی داریم.
رئیس جامعة المصطفی پیشرفت در اخلاق را گام مهم دیگری در رسیدن آرمان پیشرفت اسلامی دانست و افزود: متاسفانه اخلاق اسلامی متناسب با گسترش دانش فقه، توسعه پیدا نکرده و ما در بازشناسی فضیلت‌ها و رذیلت‌ها کم کار کرده‌ایم و طبقه‌بندی اخلاقی ما همچنان از فلسفه و تمدن یونانی متاثر است.
آیت‌الله اعرافی گفت: طراحی الگوی اسلامی نیازمند توسعه ابعاد و ساحت‌های اجتهاد است. فکر می‌کنم نظام اسلامی و اندیشه‌های امام و رهبری و ظرفیت‌های گفتمان انقلاب این صلاحیت را دارد که ما را به سمت کلان‌پردازی ببرد که اجتهاد را در حوزه‌های مختلف توسعه دهد.
