رئیس مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت این الگو را راه حل اساسی توسعه دانست و گفت: پیشرفت، فقط با توجه به آرمان‌ها و افق مطلوب بدست نمی‌آید بلکه برای پیشرفت باید مسائل واقعی کشور را حل کرد.
به گزارش دفتر ارتباطات مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، دکتر صادق واعظ‌زاده، رئیس مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت صبح امروز (پنج شنبه ۲۲ آذر) در دوازدهمین کنگره پیشگامان پیشرفت با بیان اینکه الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، نقشه‌راه رسیدن به هدف‌های بلند ملت ایران و نیل به ایران پیشرفته درچارچوب اعتقادات و آرمان‌های اسلامی است، گفت: اما پیشرفت، فقط با توجه به آرمان‌ها و افق مطلوب بدست نمی‌آید. بلکه برای پیشرفت باید مسائل واقعی کشور را حل کرد. زیرا حل مسائل، مقدمه هموار شدن راه برای حرکت بسوی هدف است. علاوه بر آن، حل برخی از مسائل اساسی، خود به منزله هدف است.
وی ادامه داد: مسائل کشور پرشمار و به هم پیوسته‌اند و غالباً ریشه‌ها و زمینه‌های مشترک و مرتبط دارند و بر روی هم تأثیر می‌گذارند. مسئله‌شناسی در هر حوزه، کاری تخصصی است که باید با روش علمی و به صورت جمعی انجام شود. شناخت مسائل ایران به همفکری متخصصان رشته‌های مختلف نیاز دارد. زیرا خیلی از مسائل چند وجهی هستند و وجوه اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و غیره دارند یا ممکن است علت یا معلولی در حوزه دیگری داشته باشند. مثلاً بعضی مسائل اجتماعی یا فرهنگی ریشه یا پی‌آمد اقتصادی یا سیاسی دارد. در این خصوص یک پژوهش و مطالعه جمعی انجام شده و نتیجه‌اش این است که مسائل اساسی ایران دوازده مسئله نظری و عملی است. این مسائل ارتباط علت و معلولی با حدود شصت مسئله مهم کشور دارد. مسائل اساسی ایران ریشه‌های عمیق فکری، روانی، اجتماعی و تاریخی دارد.
واعظ زاده عنوان کرد: یکی از مسائل اساسی ایران، ضعف عزم تصمیم‌گیری برای تحقق عدالت است. این مسئله یک ریشه نظری دارد که فقدان نظریه جامع عدالت است و یک ریشه عملی دارد که به هم‌تنیدگی و پیوستگی منابع قدرت و ثروت در جامعه است. این مسئله، به همراه بعضی علت‌های دیگر، مشکلات بزرگی مثل توسعه نامتوازن مناطق، نابسامانی فضای کسب و کار و عدم بهره‌مندی متناسب از ظرفیت‌های منطقه‌ای و سرزمینی را موجب گردیده است.
عدم بهره‌مندی مناسب از ظرفیت‌های منطقه‌ای و سرزمینی
رئیس مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت متذکر شد: عدم بهره‌مندی مناسب از ظرفیت‌های منطقه‌ای و سرزمینی خود یکی از مسائل اساسی ایران است. پیشرفت با فعال شدن ظرفیت‌های ملی انجام می‌شود. در حالی که مهمترین ظرفیت‌های کشور امروز بدرستی بهره‌برداری نمی‌شود. یکی از ظرفیت‌های کشور، موقعیت جغرافیایی آن در چهار راه ارتباطی شرقی- غربی و شمالی- جنوبی است. این موقعیت منحصر بفرد، امکان برقراری ارتباطات زمینی، دریایی و هوایی سریع‌تر و ارزان‌تر نسبت به سایر گزینه‌های ارتباطی را دارد. اما بهره‌برداری نشده است. فقط حجم مبادلات تجاری چین و اروپا حدود سیصد میلیارد دلار در سال است.
وی اظهار کرد: مبادلات ژاپن و کره و هند و چند کشور دیگر با اروپا را هم باید به این مقدار اضافه کرد. ایران که برسر راه این مبادلات است نقش موثری در آن ندارد. شاهراه‌های لازم در کشور ایجاد نشده و بنادر و فرودگاه‌های بین‌المللی و توافقات لازم برای استفاده از آن‌ها فراهم نیست. ایران یکی از معدود کشورهایی در دنیا است که بخاطر وضعیت آب و هوایی‌اش انواع محصولات باغی پرکیفیت در آن بعمل می‌آید اما جایگاه مطلوبی در تولید و صادرات این محصولات و فرآورده‌های آن در دنیا ندارد. این مسئله متأثر از ضعف نظام و حکمرانی منابع طبیعی و عدم شناخت و ارتقای نوآورانه مهارتهای بومی و ضعف عزم عدالت در نظام تصمیم‌گیری است. این مسئله منجر به توسعه نامتوازن منطقه‌ای، ضعف امنیت غذایی و مسائل وابسته به آن‌ها است.
رئیس مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت جایگاه و روابط نادرست نفت در اقتصاد را یکی از مهمترین مسائل اساسی ایران دانست و تاکید کرد: تبدیل نفت و دیگر مواد خام کشور به مشتقات و محصولات در یک زنجیره تولید ارزش افزوده کلید حل بیکاری است. مسئله خام فروشی در کشور معلول نقص نظام نوآوری ملی و نابسامانی فضای کسب و کار و ضعف فرهنگ کار و تولید و به هم‌تنیدگی و پیوستگی منابع قدرت و ثروت در جامعه شناخته شده است.
وی ادامه داد: یکی دیگر از مسائل اساسی ایران نقص چرخه و نظام نوآوری (علم تا ثروت) در کشور است. مواد خام کشور در نظام نوآوری ملی متشکل از دانشگاه‌ها، مراکز تحقیق و توسعه، شرکت‌های دانش‌بنیان، موسسات پولی و مالی و شرکت‌های تولیدی و بازرگانی باید به کالای پر ارزش تبدیل شود و صادر گردد. بنابراین، فقدان نظام نوآوری ملی با جایگاه نادرست نفت و منابع طبیعی در اقتصاد ایران ارتباط قوی دارد.
واعظ زاده افزود: نقص نظام نوآوری موجب ناشناخته ماندن و عدم ارتقای نوآورانه مهارتهای بومی شده است. ایران با سابقه تمدنی چند هزارساله مهد مهارتهای حرفه‌ای زیادی در معماری، کشاورزی، پزشکی، حمل و نقل و غیره است. این مهارت‌ها کهنه و غیر کار آمد مانده و از صحنه تولید حذف شده یا در حال فراموش شدن هستند در حالی که با انجام پژوهش بر روی آن‌ها و در ترکیب با فناوری‌های جدید قابل احیا و بهره‌برداری‌اند و می‌توانند منشاء فناوری‌های جدید صنعتی بشوند.
وی اظهار کرد: مسئله اساسی دیگر در حوزه عمل در ایران، ضعف نظام و حکمرانی منابع طبیعی، آب و محیط زیست است. این مسئله متأثر از گستردگی نهادی – کارکردی دولت، در عین ضعف نفوذ دولت به مفهوم وسیع آن (حکومت) است. این نظام و حکمرانی ضعیف موجب شده از ظرفیت‌های منطقه‌ای و سرزمینی کشور استفاده مناسب نشود و توسعه متوازن در کشور صورت نگیرد و امنیت غذائی کشور مطلوب نباشد.
واعظ زاده ضعف خانواده محوری را آخرین مسئله اساسی ایران در حوزه عمل دانست که عوامل متعددی دارد و موجب افزایش طلاق و کاهش ازدواج و فرزندآوری و مسائل اجتماعی دیگر می‌شود و گفت: در حوزه نظر نیز مهمترین مسائل اساسی ایران از سوی متفکران و محققان مربوط در پنج مورد تشخیص داده شده است که ذکر آن در این فرصت نمی‌گنجد. علاوه بر این مسائل عملی و نظری، ضعف خطرپذیری و نوآوری نیز از جمله مسائل اساسی ایران است. این مسئله بیش از آنکه مسئله‌ای نظری یا عملی باشد، یک ویژگی روحی روانی شناخته می‌شود و علت‌های اجتماعی و اقتصادی و تاریخی دارد.
وی در پایان صحبت هایش تاکید کرد: مسائل اساسی ایران ریشه‌های عمیق و مزمن در جامعه دارد و حل آن‌ها با کارهای زود بازده ممکن نیست و از عهده یک یا دو دولت برنمی‌آید. بلکه احتیاج به راه حل‌های طولانی مدت دارد. الگوی پیشرفت، راه حل این مسائل را ارائه داده است.
