رئیس مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت گفت: یکی از تفاوت‌های الگو با اسناد برنامه‌ای بلند مدت سایر کشورها، توجه به عرصه فکر و فرهنگ به عنوان زیربنای تمدن است.
به گزارش دفتر ارتباطات مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، صادق واعظ زاده در سی و پنجمین نشست گفت و گوهای راهبردی الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت بیان کرد: طراحی الگو با ترسیمِ نقشه راهِ تهیه الگو در مدتی بیش از یک سال آغاز شد. بر طبق این نقشه راه، فعالیت های متعددی انجام شد از جمله قوانین تحولات اجتماعی از منابع اعتقادی اسلامی که اصطلاحاً سنت‌های الهی نامیده شده مطالعه شد. زیرا تدابیر بشری اگر با توجه به آنها اتخاذ بشود مؤثر واقع می شود.
وی در ادامه اظهار کرد: از سوی دیگر الگو باید مسائل اساسی ایران را حل می کرد. لذا مجموعه این مسائل به روش علمی و با نظرخواهی رفتی و برگشتی از اعضای اندیشکده ها شناسایی شد. الگو شامل راه‌حل اهم این مسائل است. قابلیت‌های ماندگار ایران که از گذشته های دور وجود داشته‌اند و تا موعد افق وجود خواهند داشت شناسایی و تشریح گردید و راه‌های شکوفا شدن آنها در ارتباط با حل مسائل اساسی طراحی شد.
رئیس مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت در ادامه تاکید کرد: آینده‌پژوهی انقلاب اسلامی از دیگر فعالیت های ضروری بود که با نگارش سناریوهای محتمل و نیز سناریوی مطلوب انجام شد. الگو نباید به سرنوشت برنامه های توسعه ای ایران دچار می شد. لذا اسناد برنامه‌ای کشور از قبل انقلاب تاکنون شامل برنامه های توسعه و چشم انداز بیست ساله و سیاست های کلی نظام آسیب‌شناسی گردید و تجارب و عبرت‌های حاصل از این مطالعه استخراج و در تهیه الگو مورد توجه قرار گرفت. در عین حال از سیاست های کلی نظام که از سوی رهبری ابلاغ شده است باید حسن استفاده می شد. لذا این سیاست ها گردآوری و دسته بندی شد و برای استفاده در اختیار طراحان الگو قرار گرفت.
وی در ادامه خاطرنشان کرد: الگو در پی تقلید از نظریه های توسعه و تجارب عملی توسعه در دنیا نبود اما بدون توجه به آن ها هم نباید طراحی می شد. لذا این نظریه ها و تجارب به همراه اسناد توسعه بلند مدت کشورهای منتخب بررسی شد. قبل از شروع طراحی، ویژگیهای مطلوب الگو تعیین شد. این ویژگیها شامل اسلامیت، آرمانی بودن در عین قابل اجرایی بودن، ایرانی بودن شامل ناظر بودن بر مسائل اساسی ایران و قابلیت های ماندگار ملی و حکمت های حکمرانی ایرانی، تحول آفرینی، کلان و بدور از جزئیات بودن، انعطاف پذیری و تعدادی ویژگی دیگر بود. در طول طراحی الگو به تأمین این ویژگی ها توجه شد و اکنون که الگو طراحی شده است به این ویژگی ها بازگشت شده و میزان نیل الگو به این ویژگیها در دست ارزیابی است.
واعظ زاده افزود: طراحی الگو ضمن اینکه در ساختار سازمانیِ مشخصی بر محور اندیشکده ها انجام شده است، از روش مشارکت باز نیز استفاده کرده است. حلقه اولیه طراحی الگو اندیشکده‌ها هستند. پس از آن کارگروه ها و همکاران اندیشکده ها و سپس اعضای هیأت علمی مؤسسات همکار و اعضای کنفرانس های الگو و مؤلفان تک نگاشت ها و در نهایت هر صاحبنظری که تمایل برای ابراز نظر داشته است. بدین ترتیب حدود ۳۰۰۰ تن از دانشگاهیان و حوزویان و صاحبنظران دیگر بطور مکتوب در طراحی الگو و اسناد مربوط آن مشارکت مستقیم داشته اند.
وی در ادامه افزود: علاوه بر آن ۷۰۰۰ تن از جوانان که شمار زیادی از آنان دانشجویان تحصیلات تکمیلی هستند در طراحی الگو مشارکت داشته اند. این مشارکت گسترده البته در تهیه اسناد برنامه کشور و در تهیه هر نوع متن دیگری بی سابقه است. با وجود این، می دانیم که ظرفیت علمی بالقوه کشور برای این منظور بیشتر از این است. محتوای الگو، از مبانی نظری آغاز می‌شود. البته جا برای ارائه نظریه‌های پیشرفت باز است و مرکز نظریه‌پردازی پیشرفتی را تشویق کرده است اما عامداً از تلاش سازمانی برای وضع نظریه پرهیز داشته چرا که نظریه چیزی نیست که از سوی یک مرکز حاکمیتی وضع شود و بدتر از آن، تصور شود که باید از سوی بالاترین مقام سیاسی یک کشور ابلاغ شود.
واعظ زاده در ادامه تصریح کرد: پس از مبانی، آرمان‌ها است که به عنوان ارزش‌های فرازمانی – فرامکانی تعریف شده‌اند و جهت‌گیری حرکت انسان و جامعه را تعیین می‌کنند. رسالت مردم و نظام جمهوری اسلامی به عنوان یک تعهد جمعی و یک میثاق ملی تلاش برای نیل به تمدن نوین اسلامی است. می‌دانیم که تمدن‌سازی فرآیندی هزاره‌ای است و ذکر آن در یک سند پنجاه‌ساله بی وجه است مگر آن که کشور، سابقه تمدنی داشته باشد تا براساس این سابقه به بازآفرینی و تجدید آن مطابق مقتضیات عصر قیام کند. ایران سابقه تمدنی برجسته‌ای دارد. لذا یکی از تفاوت‌های الگو با اسناد برنامه‌ای بلند مدت سایر کشورها، توجه به عرصه فکر و فرهنگ به عنوان زیربنای تمدن است.
وی در ادامه افزود: افق، تصویر آرمان‌ها بر زیست بوم ایران و در پنجاه‌سال آینده به عنوان هدف‌های واقعی ملت و کشور ایران است. افق شامل سه پاراگراف و یک گزاره پایانی است. پاراگراف اول به ویژگی مطلوب مردم ایران در موعد افق فارغ از نظامات اجتماعی می‌پردازد. پاراگراف دوم، نظامات علمی و اقتصادی و زیست محیطی را هدف گذاری می‌کند. پاراگراف سوم، حاکمیت و امنیت و دفاع را هدف گذاری می‌کند. گزاره پایانی افق، نیل به طلیعه تمدن نوین اسلامی ایرانی را به عنوان ماحصل کلی پیشرفت معین می‌کند.
رئیس مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت در ادامه خاطرنشان کرد: تدابیر به عنوان تصمیمات و اقدامات کلان برای نیل به افق تعریف شده است و متفاوت از سیاست و دکترین و واژه‌های متعارف است. دسته بندی تدابیر متناظر با پاراگراف‌های افق است. دسته اول معطوف به ویژگیهای مردم ایران است، دسته دوم به نظامات اجتماعی و دسته سوم به حاکمیت و امنیت و دفاع می‌پردازد. انسجام الگو از ابتدا مورد نظر بوده و در طول مدت طراحی بارها تناظر و ارتباط متقابل بخش‌های الگو شامل ارتباط متقابل مبانی و آرمان‌ها؛ و آرمان‌ها و افق؛ و افق و تدابیر مورد مطالعه و ارزیابی قرار گرفته و برای تقویت آن اصلاحات لازم در الگو انجام شده است.
واعظ زاده در ادامه با اشاره به شماری از نوآوری‌های الگو تصریح کرد: شماری از نوآوری‌های الگو شمول بر عرصه فکر و تاکید بر پیشرفت اندیشه در ایران و تعاملات فکری بین المللی، تأکید بر تولید علم اصیل (یعنی علمی که راه‌حل جدید برای مسئله جدید است و پاسخ به مسئله تعریف شده قبلی نیست. بلکه مسئله جدیدی را تعریف می‌کند. رتبه بخش‌های مختلف کشور در سطح جهان (فراتر از چشم‌انداز بیست‌ساله) هدف کمّی برای کوچک‌سازی دولت، سامانه یکپارچه اطلاعاتی برای تبادلات مالی شامل مالیات و تسهیلات بانکی و یارانه ،مشورت نظام‌مند نخبگانی به عنوان یکی از سه رکن اداره کشور، فعال ساختن موقعیت ارتباطی ممتاز ایران، تبدیل مهارت‌های حرفه‌ای بومی ایران به تولید صنعتی به کمک پژوهش‌های نوین علمی حد کفاف در معیشت به عنوان شرط واگذاری مسئولیت مدیریت دولتی به اشخاص در جمهوری اسلامی، ابتناء جامعه بر شالوده معنویت و تأکید بر معنویت در زندگی می باشد.
