«تکنولوژی» در الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت

یک عضو اندیشکده چرخه نوآوری الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت گفت: تعامل میان ذهن و محیط به طرز قابل توجهی تحت تاثیر تکنولوژی است.

لیلا اردبیلی، دکتری رشته انسان‌شناسی دانشگاه تهران در یادداشتی به تبیین جایگاه فناوری در پیش‌نویس سند الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت پرداخت.

او گفت: «امروزه با گسترش نقش تکنولوژی در زندگی و فعالیت‌های روزمره انسان‌ها، شاهد آن هستیم که تکنولوژی به عنوان یکی از متغیرهای محیطی بر فهم انسان از محیط و پدیدارهای اطرافش تاثیرگذار است. از این رهگذر می‌توان رابطه عمیق و وثیق میان ذهن، محیط و تکنولوژی را ترسیم کرد به بیان دیگر، تعامل میان ذهن و محیط به طرز قابل توجهی تحت تاثیر تکنولوژی است و تکنولوژی واسطی برای درک انسان از محیط اطرافش محسوب می‌شود.

 از سوی دیگر، مواجهه ذهن آدمی با پدیدارهای اطراف در خلأ صورت نمی‌گیرد بلکه مدل‌های فرهنگی و طرح واره‌های اجتماعی و تاریخی که در ذهن جمعی یک جامعه جای دارند، بر مواجهه تکنولوژیک و در نتیجه انتخاب های تکنولوژیک آن تاثیر گذار است.

از این رو مواجهۀ انسان با تکنولوژی در همه جای دنیا به یک شکل نیست بلکه در فرهنگ‌ها و جوامع مختلف ما شاهد مواجهات متفاوتی با یک تکنولوژی خاص هستیم بنابراین بر اساس اصل بدن‌مندی شناخت، که معتقد به دیالکتیک میان شناخت و محیط و برهمکنش این دو است، می‌توان گفت که نه تنها محیط تکنولوژیک بر ذهن جمعی و فرهنگی اثر دارد بلکه تغییرات و پیشرفت‌های تکنولوژیک بر ماهیت شناخت جمعی ما از محیط اطراف تاثیر خواهد گذاشت، بلکه انباره مدل‌های فرهنگی و فهم اجتماعی- تاریخی ما از محیط و پدیدارهای اطرافمان نیز بر درک ما از تکنولوژی مؤثر خواهد بود.

لذا در مسیر تحقق الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، ناگزیریم برای درک نحوه مواجهه یک جامعه با تکنولوژی و چگونگی تنظیم خود با تکنولوژی‌های جدید، به دستاوردهای علوم شناختی، به ویژه در حوزه انسان‌شناسی و جامعه‌شناسی شناختی، که به ابعاد ذهنی و فرهنگی مواجهات و انتخاب‌های تکنولوژیک و تاثیر بازنمایی های شناختی، فرهنگی و اجتماعی در این مواجهات و انتخاب‌ها می‌پردازد، توجه داشته باشیم.