به گزارش خبرنگار علمی ایسنا، دکتر صادق واعظ زاده که در نشست علمی تخصصی اندیشکده امنیت و دفاع مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت سخن می‌گفت، اظهار داشت: خوشبختانه در حوزه دفاع و امنیت و تدوین اصول و مبانی دفاع ملی براساس مبانی اسلامی مطالعات و دستاوردهای قابل توجهی در کشور داشته‌ایم که بر این اساس انتظار می‌رود اندیشکده امنیت و دفاع پیش از سایر اندیشکده‌های مرکز طراحی مباحث این حوزه را در چارچوب الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت انجام داده و راه‌گشای طراحی الگوی پیشرفت در سایر زمینه‌ها هم باشد.
وی خاطرنشان کرد: امنیت و دفاع از یک طرف موضوعی علمی در قالب یک رشته آکادمیک است که در بعضی از دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌ها تدریس و تحقیق می‌شود و در ایران هم کارهای خوبی در موُسسات مختلف در این حوزه انجام شده و از سویی دیگر، یک حوزه عملیاتی راهبردی است که خوشبختانه در این بعد هم دستاوردهای خوبی در کشور داشته‌ایم. امیدوارم با نوآوری بتوانیم قدم به عرصه نظریه‌پردازی هم بگذاریم و این دستاوردها را طوری تدوین کنیم که بخش قابل عرضه آن به عنوان بک نظریه امنیتی بازدارنده غیر هسته‌یی قوی در سطح جهانی ارائه شود.
رییس مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت در ادامه به تبیین برخی وجوه تمایز این الگو با الگوی‌های توسعه دیگر کشورها پرداخت و تاکید کرد: شناخت و توجه عمیق به این تفاوت‌ها در طول مسیر تدوین و اجرای الگو، ضروری است با این حال در یک مساله با برخی از نظریات جدید، چه در حوزه فلسفله تاریخ که تحول جامعه انسانی را در طول تاریخ نظریه‌پردازی می‌کند و چه در حوزه توسعه که این تحول را در مقاطع کوتاه‌تر تبیین می‌کند مشترک هستیم و آن این است که پیشرفت منحصراً با عمل انسان محقق می‌شود و مقدمات و عوامل مؤثر دیگر تنها وقتی در پیشرفت نقش دارند که از مجرای عمل بگذرند.
دکتر واعظ زاده با بیان اینکه در این مقدمات هم تمایز دیدگاه اسلامی ایرانی پیشرفت با غالب نظریات توسعه محسوس است، خاطرنشان کرد: براساس تفکر اسلامی، عمل بسیار مهم است و این عمل است که باقی می‌ماند البته عملی که براساس معرفت باشد (عمل معرفتی). این معرفت دو جنبه دارد یکی معرفت علمی که معرفت ظنی است و هر روز دگرگون شده و تغییر پیدا می‌کند و دیگر معرفت معنوی که یقینی و قلبی است. در مقابل معرفت اولی که ذهنی است؛ معرفت قلبی از عقل، ذهن و فکر که برای فهم و اعتقاد به معنویت ضروری است فراتر می‌رود و با ورود به قلب، به ایمان و یقین تبدیل می‌شود.
ایمان و عمل صالح که بارها در قرآن مورد تاکید قرار گرفته وجه تمایز اساسی الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت با الگوهای دیگر است. البته مفهوم معنویت قدری دشوار است ولی در جلسه شورای عالی مرکز تعریفی درباره معنویت مطرح شد که بیشتر دوستان از آن استقبال کردند و آن اینکه معنویت، اعتقاد به غیب است.
وی با بیان این که معنویت فراتر از اخلاق است اظهار داشت: معنویت باید در تمام الگوهای بخشی از جمله در دفاع و امنیت چه در مرحله نظریه‌پردازی و چه عملیاتی‌ترین مرحله الگو که از آن به عنوان تدابیر یاد می‌کنیم، مبنا قرار گیرد. تبیین معنویت در حوزه عمل امر دشواری است که باید راهش را پیدا کنیم. ما مبانی متعالی دست اول، داریم اما غالباً، راه به عمل نبرده و از این جهت ابتر مانده است. ناتوانی ما در تبیین کاربردی و عملیاتی کردن مبانی معنوی اسلام باعث شده عده‌ای به اثربخشی این مبانی بی‌اعتقاد شده و به اشتباه آنها را کلیاتی تلقی کنند که تأثیری در حیات بشر ندارد!
دکتر واعظ زاده با ابراز این که غربی‌ها با وجود ابهام در برخی مبانی فلسفی و نظری‌شان در عملی کردن آن موفق‌تر از ما بوده‌اند اظهار داشت: ارزش و اهمیت مبانی معرفتی ما تنها زمانی برای عموم اندیشمندان روشن می‌شود که بتوان تبیین کاربردی و عملیاتی از آنها ارائه داد.
وی در ادامه با تاکید بر این که معنویت به معنی ایمان به غیب در تمامی عرصه‌ها از جمله حوزه دفاعی مصداق دارد اظهار داشت: تأثیر معنویت در حوزه دفاع از مواردی است که در آیات قرآن به صورت شاخص کمی ذکر شده، آنجا که در آیه 65 سوره مبارکه انفال می‌فرماید «إِن يَكُن مِّنكُمْ عِشْرُونَ صَابِرُونَ يَغْلِبُواْ مِئَتَيْنِ وَإِن يَكُن مِّنكُم مِّئَةٌ يَغْلِبُواْ أَلْفًا مِّنَ الَّذِينَ كَفَرُواْ بِأَنَّهُمْ قَوْمٌ لاَّ يَفْقَهُونَ» ما که به درستی این سخن ایمان داریم باید سازوکار عملی‌اش را هم با کار علمی پیدا کنیم.
دکتر واعظ زاده خاطرنشان کرد: معنویت به معنای عالم بقا نیز تعریف شده است. حقایقی نظیر روح، مرگ، قیامت و هر چیز دیگری که به عالم بقا مربوط است جزء معنویت است و جالب این که غیبی که از نظر ما غایب است مربوط به عالم بقا و اساس ماندگاری است. یعنی اصل همان غیب است و عملی که معرفت علمی و معنوی داشته و معطوف به عالم بقا باشد، عمل پیشرفتی است.
معمولا گمان می‌کنیم که عمل، یک ابزار است که نتیجه آن برای ما مهم است. مثل کشاورزی که کشتزاری را کشت می‌کند و محصولی را بر می‌دارد گمان می‌کنیم محصول، اصل است. اما از دیدگاه اسلامی، نفس عمل اگر معرفتی و متکی به ایمان و یقین به غیب باشد، مهم و باقی است و محصول که معمولا ناپایدار و فانی است اگر ارزشی داشته باشد ناشی از آن عمل است. این نکته زیبایی است که باید در الگوی پیشرفت وارد کنیم و اگر بتوانیم آن را به درستی تبیین کنیم تمدنی جدید و متقاوت با تمدنی که امروز دنیا را گرفته شکل می‌گیرد.
رییس مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت در ادامه با اشاره به مفهوم عمومی امنیت که پایداری و ثبات جامعه است افزود: این مفهوم با بقا و ماندگاری نسبت دارد لذا با معنویت به معنی عالم بقا ارتباط پیدا می‌کند. وی اظهار داشت: باید امنیت را با معنویت پیوند زد که بدین ترتیب هم انگیزه و نیرو و انرژی مضاعف برای عمل فراهم می‌شود و هم امنیت با عالم بقا نسبت پبدا می‌کند و استحکام می‌یابد. این مهم نیازمند نظریه‌پردازی است.
دکتر واعظ زاده در پایان با اشاره به اهمیت تدوین الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، از تلاش‌های صاحب‌نظران و اندیشمندان عضو اندیشکده امنیت و دفاع در روند تدوین الگو تقدیر و ابراز امیدواری کرد که در سایه هماهنگی و همکاری با دیگر اندیشکده‌ها، الگوی امنیت و دفاع ملی هر چه زودتر تدوین شود.
