دکتر واعظ زاده در ابتدای سخنرانی خود، ضمن تبریک اعیاد شعبانیه و حماسه سوم خرداد، سالروز آزاد سازی خرمشهر، این روز را روزی دانست که مقاومت و پایداری ملت ایران نتیجه داد.

رییس مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، با اشاره به سابقه تاسیس این مرکز با حکم مقام معظم رهبری در سال1390 و ورود به پنجمین سال تاسیس مرکز، گزارشهای دکتر اکبرزاده و دکتر میر معزی را که در ابتدای شروع همایش از فرایند تهیه الگو و الگوی پایه ارائه کردند، گزارشهای مفید اما فشرده ای دانست که پشتوانه آن، تهیه نسخه های پشتیبان توسط صاحب نظران و اندیشمندان بوده که با وسواس ویژه و خاصی تهیه شده است.

دکتر واعظ زاده، ضمن تاکید بر حضور مفید جوانان و دانشجویان و کارشناسان در روند کار، گفت: نگارش اولیه متن اسناد، یک کارنامه مدون دارد که عمدتا یکی از چهره های شناخته شده و یا حتی افرادی از میان شخصیت های برجسته علمی مستقیما آن را تدوین کرده اند.

رییس مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، با بیان این که  ضرورت دارد  به روند کار در پنج سال اخیر، نگاه آسیب شناسانه داشته باشیم، افزوند: باید مشکلات و موانع را بشناسیم تا در پرتو این شناخت، در رفع آن بکوشیم. تاکنون 40هزار صفحه اسناد مدون و بیش از اینها اسناد تدوین نشده تهیه شده است که باید آنها را تدوین کرد و کار را گسترش داد و بازخوردهای علمی آن را دریافت کرد.

وی گفت: تهیه پیش نویس الگو با چالشهای فراوانی مواجه بوده است . آسیب ها عمدتا از ناحیه همین چالش هاست و در این 5سال، برای غلبه بر این چالشها تلاش زیادی شد اما هنوز فرصت و توان کافی برای غلبه کامل  بر آنها فراهم نشده است.

رییس مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، در تشریح این چالشها اظهار داشت: یکی از این چالش ها، چالش نحوه تهیه و تدوین الگو بوده است. این یکی از چالش هایی است که تا حدودی با یاری خدا بر آن غلبه کرده ایم طبیعی است که شاید اگر تعدادی از صاحبنظران و اندیشمندان و دانشمندان، در مرکزی دور هم جمع می شدند و به تهیه الگو میپرداختند کار ساده تر انجام میشد درحالیکه الگو اکنون با شرکت گسترده محققان و صاحبنظران انجام میشود که هماهنگی و انسجام بخشی نتایج آن کار دشواری است. البته گاهی هم گمان می کنیم اگر متفکران ما زیر یک سقف و رو در رو سخن بگویند، نتیجه به دست آمده لزوما به اتفاق نظر و کاهش تفاوت نظرها منجر می شود که همیشه این طور نیست. مهم این است که در چنین فرایند گسترده ای، می توان به اسناد واحدی برسیم که حداقل، اجماع را به عنوان پشتوانه خود داشته باشد.

چالشهای دیگر در سخنان دکتر واعظ زاده، سطح الگو و تدوین مباحثات بود. وی در این باره گفت: الگو از یک طرف ریشه در نظریه های پیشرفت دارد و از طرف دیگر، سند فرادستی اسناد برنامه ای کشور است. این که چقدر سند الگو به یک نظریه نزدیک و از مسائل و واقعیت های ایران مستقل باشد، یک چالش بزرگ بود که خوشبختانه با رهنمودهای مقام معظم رهبری، بر این چالش غلبه شده است.چالش تدوین مباحثات هم چالش دیگر ماست. در این 5سال، بیش از 2هزار جلسه بحث وبررسی درباره الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، برگزار شده است که در این جلسات، گاه صدها نفر و گاه تعداد محدودی مشارکت داشته اند. نتایج این مباحثات باید تدوین و نشر شود.

رییس مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، چالش های نظری را از دیگر چالش های پیشِ رو بر شمرد و افزود: چالشهای نظری، عمدتا دغدغه نسل جدیدی است که سعی دارد اسلام را به صحنه عمل و اجتماع بیاورد اما این چالش،اکنون متوجه تدوین الگو شده است.چالش های نظری شامل دوگانه هایی مثل اسلامی بودن وایرانی بودن الگو؛دینی بودن و علمی بودن و غنای نظری و کاربردی الگو است. مبانی، آرمان، رسالت و سنت های الهی، ویژگی اسلامی بودن و موضوعاتی نظیر آسیب شناسی،پیشرفت و تبیین مسائل کشور و تحقیق پیرامون قابلیت های ملی، ویژگی ایرانی بودن الگو را محقق میکند. برای تهیه الگوی پیشرفت نه فعالیت های ارزشمند دانشگاهی به تنهایی کافی است و نه مطالعات حوزوی و اسلامی، به تنهایی کفایت می کند. الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، باید بر مطالعات هردو طیف حوزوی و دانشگاهی متکی باشد. بخش هایی مثل مبانی آرمانها و رسالت، بیشتر متکی بر مطالعات حوزوی و بخشهایی نظیر افق و تدابیر، بیشتر بر مطالعات دانشگاهی متکی است.اما مشارکت حوزه ودانشگاه در تهیه همه بخش ها لازم است. جمع میان معنویت و دنیا، که از اصول اسلامی است ،هنوز بحث کاملا تبیین شده ای نیست و نیاز به نظریه پردازیی های بیشتری دارد . درباره دوگانه پیشرفت وعدالت هم چند نشست پژوهشی برگزار شده اما چالش هماهنگی نظری آن کماکان باقی است و نیاز به پژوهش بیشتر دارد.

 وی در ادامه افزود:چالش نظر و عمل، از دیگر چالش های پیشِ روی ماست. قابلیت اجرایی شدن الگو در متن الگو باید وجود داشته باشد . متفکران بزرگ مان، در حوزه نظر ید طولایی داشته اند اما متون فلسفی و حکمی ما، کمتر وارد حوزه عمل در عرصه اجتماع شده اند که این موجب شده مباحث مبنایی ما غالبا به عنوان زینتی بر اسناد ما تلقی شوند و در محتوای عملیاتی اسناد وارد نشود ولذا اجرائی نشود. نظریات دینی وعلمی امروز ما باید با عمل و کنش اجتماعی ارتباط برقرار کند. اگر چالش ابتر بودن مبانی عمیق و ارزشمند سست بودن مبانی برنامه های عملیاتی حل نشود، از اجرای الگوی پایه، نتیجه بهتری از اسناد قبلی حاصل نخواهد شد. در این مسیر باید از یک طرف جنبه های نظری پیش نویس الگو تعمیق و از طرف دیگر جنبه کاربردی الگو، تقویت شود. حجم عظیم کار هم از دیگر چالشهای پیشِ روست.