نشست تخصصی” علـم و فناوری در الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت” از جمله نشست‌های تخصصی در هفتمین کنفرانس الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت بود. دکتر مجتبی شمسی‌پور استاد دانشگاه رازی و دکتر بهزاد سلطانی رئیس صندوق نوآوری و شکوفایی، اعضای هیئت رئیسه این نشست تخصصی را تشکیل دادند.
در این نشست به ترتیب دکتر سید منصور خلیلی عراقی، دکتر سجاد برخورداری، دکتر غلامرضا رکنی لموکی، دکتر محمدعلی زلفی‌گل، دکتر رسول عباسی، دکتر مهدی گلشنی و دکتر محمدرضا محمدی‌زاده مقالات خود را ارائه دادند.
مقاله دکتر مهدی گلشنی به موضوع “نقش اساسی علوم پایه در پیشرفت علمی- فرهنگی کشور” اختصاص داشت. وی در این مقاله عنوان کرد: امروزه در جامعه اسلامی، برپایی یک تمدن اسلامی روزآمد مطرح است. طیف وسیعی از اهل علم برآنند که پیشرفت علمی، یک اهرم بسیار مهم و کلیدی در وصول به این هدف می‌باشد؛ اما در مقام عمل بیشتر تلاش‌ها در جهت توسعه فناورانه است. باید در توسعه علمی دو هدف مهم: رفع نیازهای کشور به کمک علم روز، مشارکت در نوآوری علمی را مد نظر داشته باشیم. تعقیب جدی علوم پایه، ما را در وصول به دو هدف ذکر شده کمک می‌کند و ضمناً به ایجاد خلاقیت در عالمان منجر می‌شود و آنها را به درک ساختار طبیعت، که از اهداف جهان‌بینی اسلامی است، نائل می‌سازد و این به نوبه خود، فرهنگ محیط را غنی‌تر می‌سازد و آماده پیشرفت‌های بیشتر می‌کند.
مقاله دکتر محمدعلی زلفی‌گل به موضوع “طرح رصد: پویش، پالایش و پیرایش آموزش پژوهش و فناوری” اختصاص داشت. وی در این مقاله عنوان کرد: صدا و سیمای هر کشوری مهم‌ترین رسانه برای آموزش‌های غیررسمی و آموزش مادام‌العمر شهروندان جامعه است. آموزش و الگودهی به شهروندان باید جامع‌الاطراف و علمی باشد. مهم‌ترین عامل پیشران برای هدایت یک جامعه به سمت دانایی، توانایی، فرهیختگی و توسعه همه جانبه، علم و دانش می‌باشد. کم توجهی و بی‌مهری به دانش و دانشمندان، پژوهش و پژوهشگران و فرهیختگی و فرهیختگان هر جامعه‌ای توسط صدا و سیمای آن کشور، نوعی فرصت‌سوزی بوده و برعکس معرفی الگوهای علمی در کنار سایر الگوها به جامعه یک نوع فرصت‌سازی می‌باشد. عمومی‌سازی دانش‌ها و فناوری‌های نوین و آگاه‌سازی شهروندان با آنها، به نوعی فرهنگ‌سازی نیز می‌باشد؛ زیرا علم و تکنولوژی جدید همراه با خود فرهنگ‌های نوین را به ارمغان می‌آورد.
از طرف دیگر نظارت عمومی بر فرآیند تولید علم، فناوری و نوآوری یک ضرورت است؛ زیرا تمایز علم از شبه علم و رعایت اصول و اخلاق علمی توسط دانشمندان، دانش‌پژوهان، پژوهشگران و اندیشمندان با نظارت عمومی و همگانی کم‌هزینه‌تر و دقیق‌تر صورت می‌پذیرد.
مقاله دکتر رسول عباسی به موضوع “بررسی و ترسیم شبکه مدیریت دانش” اختصاص داشت. وی در این مقاله عنوان کرد: مدیریت دانش، نقش ویژه‌ای در موفقیت عملکرد سازمان‌ها و در مقیاس بزرگ‌تر، جوامع دارد. رقابت کشورها در عصر اقتصاد دانش‌بنیان، بستگی به توان آنها در خلق و بهره‌برداری از دانش دارد. مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت که در موضوع تدوین الگوی پیشرفت، نیاز شدیدی به خلق دانش دارد، به این مقوله، توجه وافری کرده است. این دغدغه باعث شده است که این مرکز به محل مراجعه اندیشمندان و فرهیختگان تبدیل شود. در این مقاله، با ترسیم مراحل و فرایندهای مدیریت دانش، عملکرد مرکز در هر یک از این مراحل مورد واکاوی قرار گرفته است.
مقاله دکتر غلامرضا لموکی به بررسی «چالشی نظری بر سر راه پویش الگوی پیشرفت: آموزش ریاضی ایران» اختصاص داشت. وی در این مقاله عنوان کرد: هنگامی که از پویش یک الگو به سوی الگوی کامل‌تری گفت‌وگو می‌کنیم، بی‌درنگ با مفهومی از حرکت مواجه می‌شویم. در این جهان، هر حرکتی بر اساس قواعدی صورت می‌پذیرد، چه ما نسبت به این قواعد آگاهی داشته باشیم و چه آگاهی نداشته باشیم. بر همین اساس، پویش الگوی پیشرفت در ایران نیز بر اساس قواعدی صورت می‌پذیرد. هرچه ما نسبت به این قواعد بیشتر آگاهی داشته باشیم، چشم‌انداز روشن‌تری از آینده در پیش روی ما خواهد بود.
مقاله دکتر منصور خلیلی عراقی به موضوع «نقش عوامل نهادی در توسعه علم، فناوری و نوآوری: تجارب جهانی و آموزه‌هایی برای ایران» اختصاص داشت. وی در این مقاله عنوان کرد: عوامل نهادی در کنار سایر عوامل نقش حمایتی برای توسعه علم، فناوری و نوآوری دارند. دستیابی به توسعه علم، فناوری و نوآوری بدون وجود بسترهای نهادی مطلوب، تقریباً غیرممکن است. در این راستا، کشورها تلاش گسترده‌ای برای بهبود محیط نهادی خود برای توسعه علم، فناوری و نوآوری دنبال کرده‌اند. با توجه به اهمیت توسعه علم، فناوری و نوآوری در ایران در راستای دستیابی به اهداف افق 1404 و به کارگیری الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت برای دستیابی به اهداف توسعه در ایران، هدف این مقاله، بررسی تجارب جهانی ارتقای محیط نهادی برای توسعه علم، فناوری و نوآوری و ارائه آموزه‌هایی برای ایران است.
مقاله دکتر امامعلی شعبانی به موضوع «پیشرفت علمی و ظهور نخبگان در سده‌های میانه تاریخ ایران؛ دلایل و زمینه‌ها» اختصاص داشت. وی در این مقاله عنوان کرد: سده‌های میانه تاریخ ایران به ویژه قرون سوم تا پنجم هجری قمری را می‌بایست دوره‌ای عظیم و خیره‌کننده در عرصه‌های علمی و فرهنگی به شمار آورد. تاریخ ایران در این مقطع شاهد ظهور تعداد کثیری از نخبگان با اختراعات، اکتشافات و نوآوری‌های بی‌شمار در عرصه‌های گوناگون علمی- فرهنگی بوده است. بنابراین نوشتار حاضر به روش توصیفی- تحلیلی در پی پاسخ به این سؤال اساسی است که دلایل و زمینه‌های ظهور نخبگان علمی در قرون سوم تا پنجم قمری کدام است؟ ایدئولوژی حاکم بر جامعه و سیاست‌های دستگاه حکومتی در این رخداد مهم چه نقشی داشته است؟ یافته‌های پژوهش حکایت از آن دارد که علاوه بر آموزه‌های اسلامی، بایستی جامعه و حکومت تمدن‌ساز را در مؤلفه‌هایی چون سیاست آزاداندیشی دینی، حمایت از علم و عالم، ایجاد اقتصاد پویا و رفاه اجتماعی به عنوان عوامل اصلی حرکت علمی و ظهور نخبگان در این دوره از تاریخ ایران به شمار آورد. این یافته‌ها می‌تواند ضرورت قرار گرفتن برخی از مؤلفه‌ها در سند پایه الگوی پیشرفت را تبیین کند و به ارائه سند الگوی ایرانی اسلامی پیشرفت یاری رساند.
مقاله دکتر محمدرضا محمدی‌زاده به موضوع «مقایسه تدابیر حوزه علم پیش‌نویس سند الگوی پایه پیشرفت با نقشه جامع علمی کشور» اختصاص داشت. وی در این مقاله عنوان کرد: بخش تدابیر نفوذ و بسط علم در زندگی از پیش‌نویس سند الگوی پایه پیشرفت با سند جامع علمی کشور مقایسه خواهد شد و پیشنهادهایی درباره هر سند ارائه می‌شود. دو سند در یک راستا هستند و مکمل هم به نظر می‌رسند. هر دو سند بسیار جامع‌اند و با کم رنگ شدن شرط مانع بودن، خیلی عملیاتی به نظر نمی‌رسند. هر دو سند کار بیشتری می‌طلبند تا پویا باشند.
